(Frans Johansson and Teresa Amabile) Medici Effect – Hiệu Ứng Medici

Các nhà tâm lý học cho rằng: tâm trí của chúng ta thường kích hoạt một chuỗi các liên kết. Chỉ cần đơn giản nghe một từ hay thấy một hình ảnh, tâm trí sẽ mở khoá cả chuỗi ý tưởng liên kết nhau. Các chuỗi liên kết này thường được phân thành các nhóm liên quan đến trải nghiệm của chúng ta. Khi một đầu bếp thấy một con cá thu trong chợ thuỷ sản, cô có thể nghĩ đến một công thức cụ thể, rồi từ công thức đó nghĩ đến các món trong thực đơn và buổi tiếp theo. Tuy nhiên một tác giải viết cho tạp chí câu cá có thể nhìn rất khác. Anh có thể nghĩ đến chuyến đi câu mới đây của mình, ngay lập tức nhớ lại bộ đồ câu ở lần đó, rồi nghĩ một câu chuyện mà anh sẽ viết trong số báo tới. Tâm trí hoạt động theo cách này vì nó đi theo con đường đơn giản nhất – mối liên kết có sẵn. Tuy cô đầu bếp vẫn có thể biết về câu cá thể thao, và thậm chí đã từng đi câu, nhưng nhiều khả năng tâm trí của cô sẽ nhanh chóng điều hướng mà chẳng cần phải cố gắng sang lĩnh vực cô hay tham gia nhất – nấu ăn. Các chuỗi liên kết rất hiệu quả, cho phép ta dịch chuyển nhanh chóng từ phân tích sang hành động. Tuy thế, đi kèm với lợi ích là chi phí. Chuỗi liên kết cản trở khả năng tuy duy rộng. Ta không thường đặt nghi vấn về các giả định; ta thường nhảy luôn vào phần kết luận rất nhanh và tạo ra các rào cản ngăn ta đến những các nghĩ khác về tình huống. 

Leave a comment